Ribolla gialla – degustacja w Enoteca di Cormons

Relacje z włoskich tastingów zaczynam od Friuli – Wenecji Julijskiej. Dziś zabieram was do stolicy regionu winiarskiego Collio – Cormons. A dokładniej do niesmowitego dla każdego winomaniaka miejsca, czyli legendarnej Enoteca di Cormons. Kto raz spędził w tym miejscu choćby kilka chwil, zawsze będzie wracał. Nawet na jeden kieliszek wina i plasterek szynki. Tym razem w Enotece zdegustowałem biele z lokalnego szczepu ribolla gialla. Ale po kolei.

Enoteca di Cormons

Założona w 1985 roku Enoteca nie jest zwykłym winebarem. Jej ideą jest promowanie win z Collio. „Zrzesza” 28 producentów, których wina można kupić i zdegustować na miejscu. Dodatkiem do wina są zawsze lokalne sery i wędliny. Montasio czy San Daniele zamówimy jako przekąski bez najmniejszego problemu, ale możemy też poprosić o przygotowanie dowolnej degustacji. Praktycznie wszystkie wina są dostępne na kieliszki. Znakomicie wykwalifikowany personel (ja od 2005 roku widziałem same kobiety) opowie o każdym winie i producencie.

Enoteca di Cormons to wspaniałe miejsce, które powinien odwiedzić każdy winny pasjonat. Wystarczy że zjedziecie z autostrady A23 na kierunku Udine-Venezia lub Udine-Trieste i w 30 minut jesteście na miejscu. Możecie też zrobić sobie w Cormons 1-2 dniowy „pit-stop” podczas którego nie tylko zdegustujecie wina, odwidzicie winiarzy, zjecie znakomite lokalne jedzenie. Możecie też po sąsiedzku (w Słowenii) zobaczyć największą udostępnioną do zwiedzania jaskinię w Europie – Postojną. Warto!

Collio DOC

Ten region to najważniejsze winne miejsce we Friuli. Górzyste tereny na granicy Włoch i Słowenii są idealne do produkcji win białych (85% wolumenu). Jest to jeden z pierwszych włoskich regionów które zaczęły pod koniec lat 60-tych XX wieku stosować stalowe, termokontrolowalne zbiorniki do fermentacji win, drożdże hodowlane czy też prasy pneumatyczne. Pozwalało to na uzyskiwanie win białych o niespotykanej wtedy czystości.

Przy wykorzystaniu międzynarodowych, rozpoznawalnych odmian jak pinot grigio, chardonnay czy sauvignon blanc winiarze z Collio, czy też ogólnie z Friuli, uzyskali dostęp od rynków międzynarodowych. Inne włoskie regiony (np. Alto Adige) szybko poszły w ślady friulańskich winemakerów co wymusiło na nich potrzebę eksperymentów (starzenia win w dębie, amforach czy też maceracji na skórkach) oraz adopcje lokalnych odmian. Warto tu też zwrócić uwagę na wina denominowane Collio Bianco. Jest to kupaż samych lokalnych szczepów friulano, ribolla gialla i malvasia istrana. Dziś zajmiemy się najbardziej uniwersalnym z nich.

Ribolla Gialla

Jest to endemiczny, biały szczep Friuli, pierwsze zapiski na jego temat sięgają aż 1296 roku. Występował masowo w północno-wschodnich Włoszech oraz na terenach dzisiejszej Słowenii do mementu ataku filoksery. Wtedy to wymarłe winnice zostały obsadzone międzynarodowymi szczepami (sauvigon blanc, pinot grigio oraz chardonnay jeśli chodzi o białe i cabernet sauvignon, franc, a także merlot). W 1990 roku tylko 1% areału friulańskich winnic zasiedlała ribolla gialla. Od tego czasu sytuacja zaczęła się zmieniać. Dzisiaj coraz więcej winnic w górzystych apelacjach Collio DOC i Collio Orientali DOC czy też w słoweńskich Goriśka Brda/Vipavie są obsadzane ribollą. Ciekawostka – w Słowenii odmiana nosi nazwę rebula.

Ribolla Gialla jest niesamowicie uniwersalnym szczepem. Ze swoją naturalnie wysoką kwasowością pozwala na produkcję chrupkich, świeżych win spokojnych. Kwas w połączeniu z relatywną neutralnością daje możliwości robienia świetnych klasycznych win musujących. Mocno żółte skórki winogron pozwalają też na wytwarzanie win pomarańczowych – po ich dłuższej maceracji z moszczem. Zresztą Friuli jako region jest pionierem win macerowanych. Tacy winiarze jak Gravner, Princic czy Radikon dali impuls do pomarańczowej rewolucji. Dokonała się ona nie tylko w regionie, ale też rozlała na sąsiednie kraje.

Mamy zatem bardzo regionalny szczep. Super plastyczny, ze świetną kwasowością. Daje on orzeźwiające wina parujące się znakomicie z rybami, owocami morza, a także zimnymi przekąskami (niezbyt dojrzałymi wędlinami, młodymi serami czy też świeżymi warzywami). Moim zdaniem to obok friulano (o nim w następnym odcinku) jedna z najciekawszych białych lokalnych odmian w Europie.

Degustacja

W Enotece di Cormons po zdegustowaniu kilku próbek Ribolli Gialli z 2022, a więc gorącego, suchego rocznika przekazuje Wam jakie wina mi się podobały. Nie włączam tu butelek degustowanych bezpośrednio u winiarzy. O nich będzie w oddzielnych relacjach.

Ribolla Gialla Collio DOC 2022, Societa Agricola Kurtin (18-19 EUR)

źródło: www.kurtin.it

Winnica założona w 1970 roku przez potomków mera Cormons z okresu międzywojennego. Zaczynali od pinot grigio i chardonnay, aby zaistnieć nie tylko na krajowym rynku. Dziś na 11 ha uprawiają również lokalne odmiany włączając ribollę giallę. Degustowane wino fermentowane jest w stali przy użyciu hodowlanych drożdży i dojrzewa na osadzie do wiosny. Do grudnia przeprowadzany jest battonage czyli cykliczne mieszanie osadu.

Ribolla Gialla Collio DOC 2022, Azienda Agricola Toros Franco (25 EUR)

źródło: www.vinitoros.com

Mamy znowu rodzinną winnicę – co jest typowe dla Friuli. 10 ha na wzgórzach w wschód od Cormons w kierunku słoweńskiej granicy. Wino fermentowało w stali.

Ribolla Gialla Collio DOC 2022, Azienda Agricola Francesco Vosca (18 EUR)

To 10 ha winnica w Brazzano, czyli na północnej stronie Cormons. Wiele o producencie nie można się dowiedzieć. Istotną informacją jest jednak ta, że wino miało przez 1 dzień kontakt ze skórkami podczas fermentacji.

Rok 2022 był naprawdę gorący i suchy, więc nie dziwi mniejsza kwasowość i obecność większej ilości owoców pestkowych w smaku degustowanych win. Muszę podkreślić jednak, że winiarze wspięli się na wyżyny i równowaga większości z nich była bez zarzutu. Niestety za ribolle gialle z Collio trzeba już swoje zapłacić. Butelki zaczynają się od 15 EUR. Taniej niestety nie będzie.

Do następnego!

W.