Nasciri – Kalabria spod znaku soczystego owocu

Kalabria to było miejsce, do którego koniecznie chcieliśmy wrócić. W poprzednim roku spędziliśmy tam ledwo dzień w drodze na Sycylię, dlatego tym razem zaplanowaliśmy dłuższy pobyt. Jak wrażenia? Przede wszystkim rzuca się w oczy duża różnorodność Kalabrii. Od zielonego, turystycznego zachodniego wybrzeża, po suche, bardziej dzikie i też bardziej zaniedbane wybrzeże wschodnie. Bez wątpienia najjaśniejszym punktem kalabryjskiej przygody był czas spędzony z Domenico w jego winiarni Nasciri nieopodal Gerace.

Gerace – miasto dziesiątek kościołów

Gerace to jedno z bardziej urokliwych miasteczek, jakie odwiedziliśmy na południu Włoch. Jest zlokalizowane na górującym nad okolicą skalistym wzgórzu sięgającym 470 metrów. Legenda głosi, że miasto powstało w X wieku, gdy mieszkająca bliżej wybrzeża ludność szukała obronnego miejsca, gdzie będzie można odpierać najazdy Saracenów, którzy regularnie zapuszczali się w te okolice. Badania pokazują jednak, że prawdopodobnie Gerace jest jeszcze starsze i pierwsze ślady osadnictwa sięgają czasów rzymskich. W kolejnych wiekach dzieliło burzliwe losy Kalabrii, stając się na przemian własnością Bizancjum, Normanów, aż wreszcie Królestwa Neapolu, w którego skład wchodziło aż do zjednoczenia Włoch.

Niegdyś chlubą tego w sumie niewielkiego miasteczka była imponująca ilość 128 istniejących w jego obrębie kościołów. Do dzisiaj zachowało się ledwie kilka z nich, na czele z urokliwą normandzką katedrą z X wieku.

Do tego obowiązkowym punktem odwiedzin jest Bar Del Tocco Di Rinaldis Giuseppe, zlokalizowany na Piazza del Tocco. Domenico poradził nam spróbować tamtejszej granity, która rzeczywiście może się równać z pysznościami, które próbowaliśmy ze słynącej z najlepszej granity Sycylii.

Susza – potężny problem dla miejscowych rolników

Jadąc do Gerace z okolica Vibo Valentina, gdy tylko przekroczyliśmy masyw Aspromonte, ukazał się nam zupełnie inny krajobraz. Już w samochodzie rozmawialiśmy jak żółte, wysuszone były wzgórza widziane za oknami. Nawet nie musieliśmy pytać o to Domenico, który sam zaczął opowiadać o suszy, która nawiedziła region.

W tym roku deszcz nie padał od marca, a dodatkowo okolica jest bardzo wietrzna, co tym bardziej nasila parowanie wszelkiej wilgoci. Gdy Domenico pokazywał nam tegoroczne winogrona, niemal chciało nam się płakać, bo tak malutkich, nierozwiniętych, spalonych słońcem owoców chyba nie widzieliśmy do tej pory. Najbardziej szkoda było młodziutkich winorośli, które zostały nasadzone rok wcześniej. Mają one jeszcze nierozwinięty system korzeniowy i może się okazać, że niektóre z nich obumrą i będą musiały zostać wykarczowane.

W takim gorącym i suchym klimacie Domenico nawadnia swoje winnice, choć stara się tego nie robić częściej niż 3-4 razy w sezonie wegetacyjnym. W tym roku zrobił to jedynie raz, potem stwierdził, że i tak nie ma to sensu, a cenną wodę (której w studniach też brakuje) woli zachować dla drzew oliwnych, które są również istotnym elementem jego gospodarstwa – Domenico posiada 7,5 ha winnic i drugie tyle drzew oliwnych i jak sam powiedział kocha oliwę tak samo jak swoje wina.

Tą miłość do produktów, które wytwarza, widać zresztą na każdym kroku. O swoich winach Domenico opowiada z dumną, zdaje się jakby były niemal jego dziećmi. Początkowo trochę nieśmiały i nieufny, później się otworzył. Spędziliśmy z nim prawie pół dnia na degustacji, lunchu przygotowanym przez jego mamę i rozmowach (zwłaszcza, że dodatkowo na miejscu spotkaliśmy polsko-francuską parę, która też przyjechała w odwiedziny, więc tematów pojawiało się mnóstwo). Domenico opowiedział nam o swojej pasji muzycznej (w rogu salki, gdzie próbowaliśmy win stała perkusja, na której lubi sobie pogrywać), o problemach z pracownikami, czy innych wyzwaniach życia na kalabryjskiej prowincji.

Mimo tych trudności widać też, że Domenico jest w Gerace szczęśliwy. „Zobaczcie na to czysto niebo” – powiedział nam, opowiadając, że w promieniu kilkunastu kilometrów nie ma tutaj żadnej większej fabryki. Rzeczywiście, niebo było doskonale błękitne, a poza szelestem gałęzi drzew i świergotem ptaków, które na odsłoniętym kawałku wzgórza zakładają swoje gniazda, do naszych uszu nie dochodziły żadne inne odgłosy.

Wina naturalne, ale z kontrolą

Na przykładzie wspomnianej irygacji widać, że Domenico nie może sobie pozwolić na pełen freestyle. W tak gorącym klimacie, jeśli chce tworzyć wina z niskim alkoholem i soczystym owocem (a jak mówił, taki jest jego cel), musi bardzo uważnie podchodzić do winifikacji. Stąd o ile nie używa on żadnej chemii na winnicy, to na przykład stosuje kontrolę temperatury podczas fermentacji, nie jest ona zupełnie spontaniczna. Nie używa beczek ani coraz popularniejszych amfor, bo jak mówi jeszcze nie nauczył się obchodzenia z nimi i nie do końca też widzi, co mogłyby one dać jego winom. Na razie więc wszystkie wina dojrzewają w stali. Poziom siarkowania jest minimalny, wina nie są też klarowane, ani filtrowane.

Spróbowane wina

Wina Nasciri są dostępne w Polsce w ofercie SlowRaw z Gdańska. Co prawda Marcin, ich importer, skupia się na segmencie HoReCa, ale jeśli do niego się odezwiecie, to na pewno podpowie, gdzie możecie je dostać. Pamiętajcie też, że z uwagi na wspomnianą suszę, rocznik 2024 będzie niestety bardzo limitowany.

Do Włoch podróżowaliśmy na własny koszt, w degustacji wzięliśmy udział na zaproszenie producenta.

Nasciri Pizifaini Frizzante Bianco 2022

To lekko tylko musujący pet-nat powstający z greco bianco i falanghiny. Wtórna fermentacja jest wzbudzana poprzez dodanie do stalowego zbiornika schłodzonego moszczu, po czym wino trafia do butelek, gdzie fermentacja dobiega końca, tworząc bąbelki.

Nasciri Pizifaini Frizzante Rosato 2022

Różowa wersja musiaka to mieszanka calabrese nero (pod tą nazwą ukrywa się znane z Sycylii nero d’avola), gaglioppo i greco nero. Winifikacja jest taka sama, jak w białej wersji.

Nasciri Vinu I Casa Bianco 2023

W tym już spokojnym winie mamy te same odmiany, co w pierwszym musiaku. Owoce były krótko macerowane ze skórkami.

Nasciri Vinu I Casa Macerato 2022

Kolejne wino to już „pomarańczka”, gdzie odmiana greco bianco była macerowana ze skórkami przez 5 dni.

Nasciri Chillu chi’volimu 2022

Pierwsza z czerwieni to tak naprawdę miks różnych odmian (niektórych nawet nie zidentyfikowanych) ze specyficznej działki zasadzonej przez dziadka Domenico, gdzie krzewy winorośli rosną między drzewami oliwnymi. Niegdyś ten sposób uprawy był bardzo popularny, aby nie tracić ani metra kwadratowego cennej gleby. Obok siebie były też sadzone różne odmiany winorośli. Domenico postanowił zachować tę parcelę jako hołd dla tradycji. Maceracja była króciutka, ledwie 3-dniowa, dodatkowo 20% winogron trafiło do kadzi bez rozgniatania gron.

Nasciri Assai Amuri Calabria 2022

Ostatnie ze spróbowanych win po przetłumaczeniu nosi wdzięczną nazwę „tyle miłości”. Jest to mieszanka 80% aglianico i 20% greco nero (magliocco).

Nie spodziewałem się znaleźć na niemal samym południu Włoch win tak pełnych świeżości i soczystego owocu, jak te od Domenico. To było moje jedno z większych tegorocznych odkryć, a tym bardziej się ucieszyłem, gdy się okazało, że te wina są dostępne w Polsce.