Bor, mámor Bénye 2022 – degustacje

Zaczęliśmy od wina od samego Krisztiána, z rewelacyjnego dla słodkich tokajskich win rocznika 2017. Mamy tutaj ponad 230 g cukru, nuty mirabelek, cytryn w słodkiej zalewie i miodu. Za to na podniebieniu z niesamowicie wysoką, wibrująca kwasowością. Teraz jeszcze młodziutkie, ale drzemie w nim potencjał na dekady. Takie wino pokazuje, że nawet u mniej znanych winiarzy warto wypatrywać perełek (zwłaszcza, że kosztuje poniżej 100 zł!). Znakomite- (92/100).

Choć Disznókö to duży producent, to jego słodkie wina trzymają naprawdę wysoki poziom. Tutaj mamy cytrynowo-morelową esencję bardzo skoncentrowanej owocowości, a do tego sporo wosku i miodu. Podobnie jak u poprzednika kwasowość jest bardzo silna, ale winu brakuje trochę większej złożoności (a ma już 20 lat, więc trudno oczekiwać, by rozwinęło się jeszcze w przyszłości). Bardzo dobre (90/100).

Te winiarz nie jest jakimś wyróżniającym się producentem w regionie, jego ponad 30-letnie aszú było dość warzywne (karmelizowana marchewka), ale pojawiało się również trochę kawy i toffi. Już raczej zmęczone, choć ma jeszcze przebłyski. Zwłaszcza słodycz jest tutaj bardzo ładnie zachowana i nieco ożywia wino. Dobre (87/100).

Oczywiście wina z czasów komunizmu były produkowane przez państwowy kombinat, stąd nie mają one oznaczenia producenta, a czasem wobec zniszczenia etykiety również trudno oszacować rocznik. Stąd aby tego się dowiedzieć Krisztián mierzył poziom cukru oraz alkoholu i na tej podstawie oraz bazując na historycznych zapiskach określał wiek oraz klasę (poziom puttonów) wina. Ta akurat pozycja świetnie się trzyma, mamy tutaj kawę, zielone orzechy, suszone figi i wciąż mnóstwo kwaskowej świeżości. Próbowało się je z wielką przyjemnością, a całość jest elegancka i przyjemnie skoncentrowana. Znakomite (93/100).

Choć wino jest o niemal 20 lat starsze od poprzednio opisywanego, to wydaje się być jeszcze bardziej świeże i soczystsze. Mamy tutaj wyraźną miętową nutę, a także sporo przypraw, moreli i dojrzałych brzoskwiń, herbatę, cytrynową esencję. Trzyma się świetnie, oczywiście ewolucja jest już obecna, ale nie można powiedzieć, że to aszú jest w schodzącej fazie. Znakomite+ (94/100).

Rozpoczęliśmy dawką bąbelkowego orzeźwienia w postaci pet-nata. W tym roczniku fermentacja zatrzymała się (pamiętajcie, że pet-nat to wino, które fermentuje jeszcze po zamknięciu w butelce) na wyczuwalnym poziomie cukru. Stąd wino jest dość miękkie, zaokrąglone, ale zaprawione również odpowiednią dawką kwasowości i wyrazistymi akcentami jabłek i jabłkowej skórki. Potoczyste i żywe. Bardzo dobre- (89/100).

Ten muscat od Eriki to wino delikatnie macerowane (zaledwie 4 dni na skórkach), dzięki czemu typowe dla odmiany aromaty kwiatów, melona i przypraw zostały uzupełnione o trochę mocniejszą strukturę. Całość jest przyjemnie aromatyczna, czysta, z delikatnie gorzkawym, grejpfrutowym posmakiem. Doskwiera jednak nieco zbyt niska kwasowość. Dobre+ (88/100).

Kolejne wino to niemal czysty furmint, przyprawiony jedynie 5% hárslevelű. Po zbiorze tłoczeniu poddane były pełne kiście, bez odszypułkowania owoców. Dojrzewanie odbywa się w betonowych jajkach, a do butelek wino trafia bez filtracji i bez dodatku siarczynów. Degustowaliśmy próbkę jeszcze sprzed zabutelkowania. Aromat jest w tym momencie bardzo rozbuchany, pełen soku z jabłek, kiszonych cytryn, ale też ziół. Usta radosne, żywe, bardzo potoczyste, ponownie z wyraźnie kiszonkowymi nutami. Na razie wino jest jeszcze odrobinę zbyt rozchwiane, ale ma czas by lepiej się ułożyć. Bardzo dobre- (89/100).

Rány to jedna z najlepszych parceli w okolicach Erdőbénye (administracyjnie przynależna do sąsiedniej gminy Olaszliszka), gdzie pod cienką warstwą wierzchniej gleby znajdziemy mocną skałę. Połowa wina dojrzewa w tym przypadku w amforach, a połowa w beczkach z austriackiego dębu. Pachnie typowo dla odmiany, a więc jabłkami, ale też melonem, gruszkami i kwiatami. Na podniebieniu początkowo wydaje się dość zaokrąglone, ale w posmaku wychodzi pełnia tokajskiego terroir – mineralność, cytryny, a nawet sporo słoności. Bardzo dobre+ (91/100).

Tej pomarańczy próbowaliśmy z próbki beczkowej, gdzie fermentacja jeszcze się nie zakończyła (na razie wino ma jeszcze 18 g cukru). W związku z tym na razie jest dość słodkie, gruszkowe, ale i przyprawowo-pieprzne. Na języku garbniki są jeszcze bardzo dzikie, nieugładzone, ale wino ma też świetną strukturę i sporo ciała. Warto poczekać jak będzie się prezentowało po zabutelkowaniu. Bardzo dobre- (89/100).

To szalone wino powstaje z owoców furminta z późnego zbioru, częściowo dotkniętych szlachetną pleśnią. Po ich zebraniu są one poddawane maceracji karbonicznej, a następnie przez 7 miesięcy wino dojrzewa na osadzie w stalowych zbiornikach. Mamy tutaj orzechy, przyprawy, suszone owoce (jabłka, gruszki, morele), skórkę pomarańczy, ale też sporo ziół na czele z oregano. Na podniebieniu mocne (14% alkoholu), stanowcze, ale nie trącące też ożywczego charakteru. Wino graniczne jeśli chodzi o stylistykę, ale wciąż po stronie przyjemności. Bardzo dobre (90/100).

Niewielu zdaje sobie sprawę, że przed filokserą połowę upraw w Tokaju stanowiły czerwone odmiany winorośli. Obecnie uprawia się ich szczątkowe ilości (nie mogą być zresztą butelkowane jako wina tokajskie). W tym przypadku Erika nawet nie wie jaką odmianę posiada, zresztą ma jej dosłownie jak na lekarstwo (roczna produkcja w 2021 roku to oszałamiające 48 butelek). Krzewy były bowiem zasadzone na nabytej przez nią parceli i zdecydowała, że szkoda je karczować. Powstało z nich wino o aromatach czerwonych kwiatów, fermentującego kompotu z wiśni, ale też gruszek, z wyraźnymi tonami ziemistymi. Nam charakterem przypomina nieco austriackie st. laurenty – może to właśnie ten szczep trafia do butelek?. Bardzo dobre (90/100).

Rozpoczęliśmy od wina spod ręki Róberta Pétera, postaci naprawdę nietuzinkowej (chcemy zresztą napisać osobny wpis o degustacji jego win i wieczorze spędzonym w jego winiarni). Parcela Dió-kút leży na północ od miasteczka, jej dolna część jest stosunkowo płaska, ale im wyżej, tym robi się bardziej stromo. Wino fermentowało na dzikich drożdżach w stali i tam też dojrzewało. To furmint ostry jak brzytwa, piekielnie kwaskowy (ma się wrażenia próbowania soku z cytryny i to literalnie, bez żadnej przenośni), mineralny i bardzo wyciągnięty. Pojawiają się z nim również delikatne akcenty świeżych ziół (kolendra), jabłek, skórki z limonki. Nie bierze jeńców. Bardzo dobre (90/100).

Znów wróciliśmy też do jednej z pozycji Eriki. Parcela Palánkos leży na tym samym wzgórzu co Dió-kút, odrobinę bardziej na zachód. Ten furmint przez 8 miesięcy dojrzewał na osadzie w 500-litrowych beczkach. Na razie delikatne akcenty beczkowe są w nim wyczuwalne, mamy więc odrobinę orzechów i dymu, ale też ładnie zaznaczony jabłkowy owoc. W ustach z przyjemnym ciałem (pomaga mu 5 g cukru), ale też wyrazistą kwasowości, obecną zwłaszcza w długim, czystym, stalowym posmaku. Bardzo dobre (90/100).

Pozostajemy w tych samych okolicach, Omlás to bowiem działka leżąca dokładnie pomiędzy wspomnianymi wcześniej parcelami. Tutaj dojrzewanie w 400-litrowych beczkach trwało 13 miesięcy. Wino jest już znacznie bardziej poukładane i mimo gorącego rocznika prezentuje świetną sprężystość i świeżość. Oczywiście ma w sobie sporo ciężaru, ale też soczyste nuty kwaskowych jabłek, cytryn, jabłkowej skórki, świeżego szczawiu. W ustach kwaskowe, skaliste, z rdzawą mineralnością. Znakomite- (92/100).

Pozostajemy przy tym samym producencie i tym samym wzgórzu, ale znów udajemy się nieco bardziej na zachód. Ta parcela jest też bardzo stroma, a dojrzewanie wina miało miejsce tym razem w baryłkach przez 18 miesięcy. Wino jest w dobrym momencie swojego życia, kwasowość furminta wtopiła się w strukturę, w której dominuje jabłkowo-cytrynowa owocowość. Całość dość surowa, czyściutka, ponownie z jak mantra powtarzanym mineralnym finiszem. Bardzo dobre+ (91/100).

Lőcse to dość stroma winnica u stóp której położona jest sama winiarnia Béres, zlokalizowana na północny-wschód od miasteczka. Pomimo lekkiej oksydacji wino jest dalej w świetnej formie. Owoce pochodzą z późnego zbioru, a poziom alkoholu osiągnął słuszne 14,9%. Obecnie w winie znajdziemy sporo wosku, miodu, dojrzałych jabłek, kremowej śmietanki i soku z gruszek. Można by narzekać na stosunkowo niewysoką kwasowość i odzywający się w posmaku alkohol, ale trzeba też pamiętać, że niemal 20 lat temu tokajskie winiarstwo było w zupełnie innym miejscu, niż obecnie. Sam fakt, że ta butelka tak dobrze się trzyma, już i tak jest dużym osiągnięciem. Bardzo dobre+ (91/100).